بـوداگـرايي دين و فلسفـه اي مبتني بـر آمـوزه هـاي«سيدارتا گوماتا» کـه در حدود 566 تا 486 ق. م مي زيسته است بنا شد. بنا بر داستانهاي بودايي سيدارتا (به معني کمال جو) در منطقه اي در نپال کنوني بدنيا آمد. پس از زايش توجه پيشگويان به او جلب شد. بدينگونه که سيدارتا در آينده يا پادشاهي جهانگير خواهد شد، يا روحاني بيداردل. پدرش يعني«سودو دانا شاه»، براي اينکه پسرش در راه او قرار گيرد وي را در ناز و نعمت پروراند و در کاخهايي محفوظ قرار داد تا سيدارتا با رنجها و کاستيهاي زندگي آشنايي نيابد. با اين حال وي از کاخ گريخت و در طي اين گريز با چهار منظره از زندگي آشنا شد: پيري، بيماري، مرگ و شخصي پارسا که در پي رهايي از رنجها بوده ديدن اين چهار منظره بر وي تأثيري ژرف نهاد و بر آن شد که زندگي شاهزادگي را نهاده و به جستجوي حقيقت بپردازد. پس از گذراندن مدتي با مرتاضان، در جنگلها، آن راه را، راه راستين حقيقت يابي ندانست راهي ميانه در پيش گرفت.

مطابق اعتقادات بودائيان، سيدارتا پس از شش سال آزمودن و پويش، در مکاني به نام يودگايا، زير درختي بنام درخت بيداري (بودي) به درون پويي (مراقبه و مکاشفه) نشست و پس از چيرگي بر ترفندهاي مارا (ديو ديوان) به دريافت رموز و بيداري کامل رسيد و بودا گشت. واژه بودا يعني بيدار شده، يا به عبارتي به روشني رسيده مي باشد.

بودا مي گفت: علت رنج کشيدن هوس است، هوس و تمايل به زندگي و بدست آوردن چيزهاي بسيار. احساسات قدرتمندي چون عشق دنيوي، نيز باعث رنج کشيدن مي شود. بدنبال اين طرز تفکر چهار اصل را بنيان گذارد. 1- اول آنکه رنج جزء جدايي ناپذير تمامي مراحل طبيعي زندگي است (تولد، بيماري، پيري، مرگ). 2- هوس باعث رنج است. 3- براي غلبه بر درد و رنج مي بايست از تمامي هوسها و خودخواهي ها دور شد. 4- چهارمين اصل به بيان چگونگي دست يافتن به سه اصل قبلي پرداخته است.

روشي که بودا به تعليم عقايد خود مي پرداخت به راه هشتگانه شهرت دارد که طبق آن مي بايست هشت عمل صحيح را پيش گرفت: پندار نيک، هدف درست، گفتار نيک،رفتار نيک، شغل درست، تلاش صحيح، تفکر صحيح و مراقبه  (meditation) هدف مذهب بودا رسيدن به «نيروانا» يا همان عالم صلح و آرامش و آسودگي از رنج است. از جمله عقايد بودائيان زندگي مکرر يا تناسخ است و معتقدند که انسان پس از مرگ، دوباره متولد مي شود. بدين ترتيب هر زندگي بعدي عذاب يا پاداش زندگي قبلي خواهد بود. 

دستورات اخلاقی بودا :

پرهیز از آزار جانداران، پرهیز از دزدی پرهیز از بی عفتی پرهیز از دروغ پرهیز از مستی پرهیز از بدگویی پرهیز از خود خواهی پرهیز از نادانی پرهیز از دشمنی

دین بودا هیچ خدایی ندارد . و از خدا هیچ صحبتی به میان میاد وقتی خدایی نیست پس مراسمی هم ندارند . فقط مراسم تذكر و یاد آور و تامل است و یادبود مردگان . هرماه بودای ها در معابد خود ( استوپا ) جمع می شوند و دعا می كنند و به مجسمه استاد احترام میگذارند

قاعده ی اصلی مراقبه در آیین بودا آنست كه شخص سالك به حالت چهار زانو و مربع بنشیند . چشم ها را بسته و در اعماق قلب خود تلاش كند محبت همه ی هستی را داشته باشد . بر خلاف آیین های دیگر طبقات دینی در آیین بودا وجود ندارد . و شخص می تواند دین دیگری هم داشته باشد .آیین بودایی 300 فرقه دارد . 3 فرقه معروف آن ماهایانا – هینامایانا – وجریانا هستند بیشتر در تبت و مغولستان هستند . رهبر دینی را لاما می گویند . جودو – شین گن – گندا و آئوم فرقه های معروف دیگر هستند

كتاب مقدس بودائیان تری پیتاكا ( سه سبد حكمت ) نامیده می شود . سه بخش دارد .